Wat zijn gloeibougies?
Een dieselmotor (scheepsmotor) heeft elektrische gloeistiften die de motor van het schip of de boot bij een koude start op gang helpen. Een dieselmotor maakt gebruik van zelfontbranding door zuurstof en brandstof samen te persen. Net voordat de druk het hoogst is en de zuiger bovenin, wordt de brandstof door een verstuiver ingespoten en begint het ontbrandingsproces. Omdat de motor na stilstand nog erg koud is heeft deze even hulp nodig. Dan helpt de gloeistift (gloeibougie). Een gloeistift bevindt zich in de ontbrandingskamer van de motor en is gemaakt van hoogwaardig materiaal.
Een gloeistift (gloeibougie) testen
Je test de gloeibougie door met een multi- of weerstandmeter de weerstand te meten. Koppel de draden los voordat je gaat meten. De exacte waarde is voor elke bougie anders, maar je maakt al snel een onderscheid tussen kapot of werkend. Loopt er een stroom en geeft de weerstandmeter een waarde aan, dan is de kans groot dat de stift nog werkt. Meet oneindig, dan is er een verbreking en kunt je constateren dat de stift defect is.
Twee types gloeibougies
Gloeistiften zijn in twee types te onderscheiden:
-
Parallel gloeistiften
Parallel gloeistiften staan via de ingang verbonden aan de massa (motorblok). De stroom loopt via de schroefdraad terug naar de accu. Ze hebben één ingang en zijn aan elkaar verbonden. Dit zijn veelal de snelgloeisystemen die op de directe accuspanning werken.
-
Serie gloeistiften
Serie gloestiften werken als een gloeilamp. Je ziet ze vaak in oude systemen of gloeispiralen. Ze hebben een in- en uitgaande draad of verbinding naar de volgende. De eerste stift is de ingang en de laatste stift wordt doorverbonden aan de massa. Ze werken op verlaagde spanning met voorgloeiweerstanden en een gloeioog.
Zelf gloeibougies vervangen (bij een scheepsmotor)
Is de gloeistift defect, demonteer hem dan. Let op, ze kunnen erg vast zitten, zeker bij dunne gloeistiften is het oppassen. Spuit ze ruim voor demontage in met kruipolie, wanneer je veel corrosie om de stiften ziet. Dikkere stiften hebben hier minder last van omdat de diameter- en stiftverhouding anders ligt.
Werk schoon rond de opening van de motor. Let op de maximale losdraaimomenten (NM = Newtonmeter = de eenheid voor moment) en de schroefdraadmaat (M).
Tip! gebruik ook voor het losdraaien een momentsleutel.
Maximale losdraaimomenten
- M8 – 20 Nm
- M9 – 22 Nm
- M10 – 35 Nm
- M12 – 45 Nm
Monteren nieuwe gloeibougies
Gebruik bij het monteren van nieuwe gloeibougies het liefst het door de motorfabrikant voorgeschreven aanhaalmoment. Een beetje kopervet op het snijvlak en de schroefdraad is gewenst. Het vastdraaien gebeurt eveneens op een aanhaalmoment. Ze hoeven alleen af te dichten. Hier een indicatie van het aanhaalmoment:
- M8 – 10 Nm
- M9 – 12 Nm
- M10 – 15 Nm
- M12 – 22 Nm
Aanhaalmoment bij elektrische aansluiting
- M4 – 2 Nm
- M5 – 3 Nm
Demonteren van vastzittende gloeibougies
Heb je het maximale demontagemoment bereikt? Ga niet verder met losdraaien en forceer het niet. De gloeibougie
kan dan namelijk breken. En dit beteken demontage van de cilinderkop. Probeer de gloeibougies los te krijgen met de volgende drie stappen
- Loshalen: Spuit in met kruipolie of synthetische olie. Herhaal dit een aantal keer gedurende de dag en laat het een nacht intrekken.
- Stift opwarmen: Door uitzetting en krimp van materialen komt er mogelijk meer beweging. Laat de motor warmlopen of gebruik een stroomkabel om de zelfgloeibougies op te laten warmen en doe dit iets langer dan gebruikelijk gloeit. Herhaal dit. Let op, dit is alleen mogelijk voor gloeibougies met 11 – 12 V bedrijfsspanning.
- Losdraaien: Probeer nogmaals om de gloeibougie los te draaien. Maak de gloeibougie in de cilinderkop voorzichtig los met geschikt gereedschap. Een lange dop en verlengstuk werkt vaak beter dan een sleutel. Je kunt de kracht dan beter verdelen zonder deze zijdelings te belasten. Gebruik een wringijzer om met twee handen te werken. Herhaal de drie stappen bij geen succes.