Wanneer heb je voor het laatst de koelvloeistof van je binnenboordmotor vervangen? Waar de ene booteigenaar je dit meteen kan vertellen, moet de ander toch echt even diep graven. Als je antwoord in de buurt komt van ‘ik weet het niet’, dan is deze blog voor jou.
We leggen je uit waarom koelvloeistof zo belangrijk is, hoe je het zelf stap voor stap kan vervangen en welke koelvloeistof geschikt is voor jouw binnenboordmotor. Want een goed werkend koelsysteem is erg belangrijk voor de gezondheid van je trouwe motor.
Waarom is het belangrijk om koelvloeistof te vervangen?
Koelvloeistof, in het Engels beter bekend als coolant, regelt in de eerste plaats de temperatuur van je motor. Als er te weinig koelvloeistof in een watergekoelde binnenboordmotor zit, kan de motor oververhit raken. In het ergste geval loopt de motor vast of raken er onderdelen vervormd. Dat is dan vaak niet meer te herstellen.
Naast het regelen van de temperatuur beschermt koelvloeistof je motor ook tegen bevriezing, corrosie en kalkafzetting. Het voorkomt schade aan het motorblok, leidingen en warmtewisselaar. Dit komt doordat koelvloeistof naast antivries ook additieven bevat die roest en afzettingen tegengaan.
Het punt met koelvloeistof is dat deze na verloop van tijd z’n beschermende eigenschappen verliest. De werkzame stoffen (zoals corrosieremmers) raken uitgewerkt, waardoor roestvorming en afzetting kunnen ontstaan. Hierdoor is het nodig om de koelvloeistof regelmatig te vervangen, meestal elke 2 tot 5 jaar, afhankelijk van het type motor en de richtlijnen van de fabrikant.
De risico’s van het uitstellen van het vervangen van koelvloeistof
Voordat we in het stappenplan duiken, gaan we concreter in op de risico’s van uitstel als het gaat om het vervangen van koelvloeistof. Als we dit aan klanten vertellen, gaat er namelijk vaak een denkbeeldig lampje branden: dit is niet iets wat nog wel even kan wachten.
1. Oververhitte motor
Koelvloeistof stroomt door het motorblok en via de warmtewisselaar of radiateur om warmte af te voeren. Als verouderde koelvloeistof dit niet meer goed doet, loopt de temperatuur op. Vaak zie je dit terug op de temperatuurmeter, als je die hebt. Blijf je doorvaren, dan loop je het risico dat bijvoorbeeld de koppakking het begeeft en dan ben je een stuk verder van huis.
2. Corrosie in het koelsysteem
Na verloop van tijd verliest koelvloeistof zijn roestwerende werking. Metalen onderdelen zoals aluminium cilinderkoppen, leidingen en de waterpomp worden dan kwetsbaarder voor corrosie. Roestdeeltjes kunnen het systeem vervuilen en zorgen voor verstoppingen, bijvoorbeeld in de warmtewisselaar of het expansievat (als je die aan boord hebt). Gevolg: nog minder koeling, met alle risico’s van dien.
3. Sludge en afzetting
Oude koelvloeistof kan veranderen in een stroperige smurrie, ook wel sludge genoemd. Dat ontstaat doordat de beschermende additieven afbreken en reageren met vuil of vocht in het systeem. Die sludge belemmert de doorstroming, verhoogt de kans op lekkages en kan op termijn zelfs het hele koelsysteem aantasten.
Stappenplan: zelf koelvloeistof vervangen bij je boot
Tijd om al die problemen voor te zijn en tijdig in actie te komen. Ga je zelf je koelvloeistof vervangen, misschien wel voor de eerste keer? Geen zorgen, we leggen je stap voor stap uit hoe je dit klusje op veilig een efficiënte wijze klaart.
De eerste tip: zorg ervoor dat je motor volledig is afgekoeld, voordat je aan de slag gaat!
Lijst met benodigdheden
- Nieuwe koelvloeistof (geschikt voor jouw motor)
- Een aftapbak of stevige emmer
- Een middelgrote trechter
- Een schroevendraaier of passende sleutel
- Beschermende handschoenen
- Een ontluchtingssleutel (optioneel)
- Een oude doek of spons (voor knoeien of schoonmaken)
Stap 1: Controleer het koelsysteem van je binnenboordmotor
Check of het koelvloeistofniveau op peil is. Bij veel motoren zie je dat in een doorzichtige tank met ‘min’ en ‘max’ streepjes. Is het niveau te laag, troebel, verkleurd of roestig? Dan is het tijd om in te grijpen. Heeft jouw motor geen extern reservoir, dan check je het systeem zelf – bijvoorbeeld bij de warmtewisselaar of het expansievat.
Stap 2: Oude koelvloeistof aftappen
Zoek de aftappunten van jouw motor op. Dit verschilt per type en merk, en zit vaak ergens laag aan het motorblok of bij de warmtewisselaar. Sommige motoren hebben op elk aftappunt een slangetje of aansluiting om het aftappen makkelijker te maken. Vaak kun je instructies vinden voor jouw motormerk over hoe je de oude koelvloeistof het beste kunt aftappen. Zorg dat je een opvangbak klaar hebt staan en tap de koelvloeistof zo volledig mogelijk af.
Stap 3: Koelsysteem spoelen (optioneel, maar wel verstandig)
Ziet je oude koelvloeistof er vies of bruin uit? Spoel het hele systeem dan door met schoon water en een koelsysteem reiniger. Herhaal dit tot het water helder is. Laat het systeem daarna weer volledig leeglopen.
Stap 4: Nieuwe koelvloeistof bijvullen
Tijd om de nieuwe koelvloeistof erin te gieten. Gebruik een trechter en vul langzaam bij tot het aanbevolen niveau. Let op: sommige motoren hebben meerdere vulpunten of een apart circuit voor bijvoorbeeld een boiler, die het vullen wat ingewikkelder kunnen maken. Controleer wat van toepassing is voor jouw motor. De juiste koelvloeistof hangt af van je motortype, daarover straks meer.
Stap 5: Ontluchten van het koelsysteem
Na het bijvullen moet je het systeem ontluchten. Start de motor en laat deze stationair draaien, zodat de koelvloeistof goed doorstroomt. Zet eventueel de verwarming of boiler aan als die op het koelsysteem zit aangesloten. Kijk of er luchtbelletjes ontsnappen en houd het koelvloeistofniveau goed in de gaten. Vul bij als het niveau zakt. Pas op: laat de motor niet te lang draaien zonder voldoende vloeistof, niet alle alarmen werken even goed met een te laag niveau. Dat kan schade veroorzaken.
Heeft je motor een handmatig ontluchtingspunt? Gebruik dan een ontluchtingssleutel en volg de instructies van de fabrikant.
Welke koelvloeistof heb je nodig voor jouw binnenboordmotor?
De ene binnenboordmotor is de andere niet, en daarom bestaan er verschillende soorten koelvloeistof. De juiste kiezen is belangrijk om problemen met pakkingen, leidingen of zelfs het motorblok te voorkomen. Hieronder lichten we twee veelgebruikte koelvloeistoffen toe, elk geschikt voor een ander type motor.
Koelvloeistof -38 Organic NF
Heb je een vrij nieuwe binnenboordmotor met aluminium onderdelen? Dan is Koelvloeistof -38 Organic NF een goede keuze. Deze koelvloeistof is silicaatvrij, universeel toepasbaar en gebaseerd op organische zuurtechnologie (OAT). Het product is samengesteld uit mono-ethyleenglycol en onthard water.
Deze koelvloeistof van Kroon Oil biedt uitstekende bescherming voor alle metalen die je in moderne motoren en koelsystemen tegenkomt. Hij is compatibel met pakkingen en slangen, biedt een hoge weerstand tegen schuimvorming en beschermt effectief tegen corrosie – ook bij aluminium cilinderkoppen.
Coolant -38 NF is het hele jaar door te gebruiken in koelsystemen van moderne benzine- en dieselmotoren. Gebruik de vloeistof onverdund voor een vorstbeveiliging tot -38 °C. Vervang deze koelvloeistof minstens elke drie jaar voor optimale werking.
Koelvloeistof G11 Long Life
Heb je een iets oudere binnenboordmotor? Dan is Koelvloeistof G11 Long Life een veelgebruikte optie. Deze vloeistof is gebaseerd op een nitriet-, amine- en fosfaatvrije technologie en biedt bescherming tot -37 °C.
Dankzij actieve corrosieremmers beschermt deze koelvloeistof onderdelen als de waterpomp, radiator en afdichtingen langdurig. Speciale toevoegingen voorkomen de vorming van sludge en afzetting in het systeem.
Deze koelvloeistof is geschikt voor motoren waarbij de fabrikant G11-type koelvloeistof voorschrijft, vaak oudere modellen met traditionele materialen. Controleer altijd de specificaties van je motor voordat je een type kiest.
Wat is het verschil tussen G11 en Organic NF?
Het belangrijkste verschil zit in de samenstelling en levensduur van de koelvloeistof.
G11 is een traditionele koelvloeistof met silicaat als toevoeging. Deze beschermt snel, maar slijt sneller en moet dus vaker vervangen worden. G11 is vooral geschikt voor oudere motoren die daarop zijn afgestemd.
Organic NF (OAT-technologie) is een modernere, silicaatvrije koelvloeistof. Deze werkt met organische zuren die juist langzamer inwerken, maar veel langer meegaan en het systeem op de lange termijn beter beschermen tegen corrosie. Deze variant is meestal beter geschikt voor nieuwere motoren met aluminium onderdelen.
Kies voor de beste koelvloeistof bij AB Marine Service
Ververs elke 2 tot 3 jaar je koelvloeistof, ook als er nog voldoende in de tank zit. Noteer de datum na verversing ergens in je logboek of op het expansievat zelf. Zo weet je wanneer het tijd is voor de volgende verversing. Nog een tip: mix nooit twee vormen van koelvloeistof door elkaar.
Heb je nog vragen? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen je graag om je te helpen bij het maken van je keuze. Zo kun je vervolgens je motor koel en je boot in topconditie houden.
Word snel geholpen via Whatsapp, klik hier!
